ارزش‌ها و رفتارهای دوستدار محیط زیست: مطالعه‌ای در پارک‌های جنگلی استان گلستان

یکی از موضوعات مطرح در تعامل انسان با طبیعت این پرسش است که چه ارتباطی بین ارزش‌های محیط زیستی افراد و رفتار آنان با محیط زیست وجود دارد. به همین دلیل، پژهش حاضر با هدف تبیین ارتباط متقابل جهت‌گیری‌های ارزشی‌ نسبت به محیط‌ زیست و رفتارهای دوستدار محیط زیست در پارک‌های جنگلی انجام گردید. بدین منظور، با استفاده از روش تحقیق توصیفی و فنّ پیمایش، تعداد 300 نفر از مراجعه‌کنندگان به پارک‌های جنگلی استان گلستان با روش نمونه‌گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه انجام شد که روایی آن با مراجعه به متخصصان محیط زیست و پایایی آن با انجام یک مطالعه راهنما و محاسبه ضریب کرانباخ آلفا مورد تائید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های تحلیل واریانس، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی-استودنت استفاده گردید. نتایج نشان داد که در بین مراجعه‌کنندگان پارک‌های جنگلی، جهت‌گیری ارزشی غیرانسان‌محور نسبت به محیط زیست، قوی‌تر از انسان‌محوری است و سن و جنسیت تاثیری در آن ندارد. همچنین، بین ارزش‌های غیر انسان‌محور (شامل زیست‌بوم‌محوری و خدامحوری) و رفتارهای دوستدار محیط زیست یک ارتباط مثبت و معنی‌دار وجود دارد، در حالی که ارتباط معنی‌داری بین این رفتارها با انسان‌محوری وجود ندارد. با توجه به یافته‌ها پیشنهاد می‌شود برای حفاظت مؤثر از محیط زیست، جایگاه مناسبی به ارتقاء ارزش‌های غیر‌انسان‌محور در فرهنگ عمومی جامعه داده شود و بررسی‌های لازم پیرامون شکاف بین ارزش‌ها و رفتار افراد در قبال محیط زیست بعمل آید.